HIPERKERATOZA
Hiperkeratoza (łac. Hyperkeratosis) – pod tym pojęciem rozumiemy zjawisko nadmiernego i przyspieszonego namnażania się komórek naskórka, ich rogowacenia i gromadzenia. Procesy te zachodzą jako reakcja obronna przed działaniem czynników drażniących. Do hiperkeratoz zaliczamy brodawki, modzele, odciski oraz pękające pięty.

Jest dość duży, ograniczony, wystaje powyżej poziomu skóry. Posiada wyraźnie powiększone struktury papilarne. Jego masa zrogowaciała jest stosunkowo luźna.

 Jest elementem modzela, lecz bardziej ograniczonym. Może wnikać głęboko aż do okostnej. Bardzo często posiada jądro. Stanowi on skutek skoncentrowanego i intensywnego ucisku.

 Potocznie zwana kurzajką. Jest nadmiernie zrogowaciałą grudką na skórze, wywołaną określonymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego. Brodawka wirusowa stopy typu myrmecia: pojawia się zazwyczaj w postaci nielicznych, pojedynczych wykwitów. Posiada cieliste lub brunatne zabarwienie i przybiera postać grudek o kalafiorowatej, nierównej formie. W miejscu zmienionym chorobowo linie papilarne ulegają zanikowi. Brodawka wirusowa stopy mozaikowa to: zmiany bardziej powierzchowne i liczniejsze od myrmecia. Na ogół mają rozległy i zlewny charakter, grupują się w kolonie. Nie dają dolegliwości bólowych. Jedna większa brodawka może być otoczona przez wiele mniejszych.

 W początkowym stadium problemu skóra nie musi sprawiać większych kłopotów, odczuwalne jest jedynie napięcie skóry. Przesuszenie i wrażliwość  to często pierwsze sygnały. W fazie bardziej zaawansowanej, skóra na piętach może być tak przesuszona, że przybiera kolor biały, żółty lub jest czerwona i zaczyna się łuszczyć. Na tym etapie nie posiada ona już elastyczności i zaczyna pękać. Z czasem pęknięcia mogą się pogłębić do tego stopnia, że zwykłe chodzenie staje się bardzo trudne i bolesne. Popękane pięty mogą zacząć krwawić i stać się otwartymi wrotami dla bakterii, grzybów i wirusów.
WYSTĘPOWANIE
Najczęściej występuje w przeciążonych miejscach stopy.
 Często tworzy się na opuszkach palców, grzbietowych stawach palców, w przestrzeniach międzypalcowych oraz pod paznokciami.
 Może pojawić się w każdym miejscu stopy, które miało kontakt z wirusem. Wirus brodawczaka może rozprzestrzenić się w inne miejsca stopy a nawet na dłonie.
Zawsze, gdy na piętach tworzą się grube warstwy zrogowaciałego naskórka (hiperkeratoza) a skóra traci optymalne nawilżenie, należy zainteresować się tym stanem. W momencie, gdy do czynienia będziemy mieć z obciążeniem stóp czy uciskiem, nie trudno o pęknięcia. Poza piętami problem może pojawić się również na przyśrodkowej części palucha.
PROFILAKTYKA
Profilaktyka zrogowaceń to unikanie stresu mechanicznego, tj. ucisku (np. z powodu deformacji w obrębie stopy), tarcia (np. przy użyciu tarek lub pilników do stóp), skaleczeń oraz unikanie stresu termicznego, tzn. bardzo wysoka (oparzenie) lub bardzo niska temperatura (odmrożenie). Zaleca się również unikanie stresu chemicznego, czyli nie używanie preparatów z substancjami żrącymi i drażniącymi. Bardzo ważne jest także leczenie chorób towarzyszących takich jak łuszczyca czy niedoczynność tarczycy. Wskazana jest również dieta bogata w witaminy, szczególnie A i E, z dużą ilością kwasów omega-3 oraz cynku. Noszone obuwie powinno być wygodne, nie za ciasne i nie za luźne.

W celu uniknięcia zakażenia wirusem należy unikać skaleczeń i otarć skóry, nie korzystać z cudzych ręczników i akcesoriów, nie przymierzać cudzych butów bez skarpetek. Na basenie zawsze należy zakładać klapki. Siedlisko wirusów stanowi zarówno jego płyta, jak i brodzik prysznicowy oraz podłoga w przebieralni. Jeśli brodawki na skórze już występują należy zrezygnować z korzystania z publicznych kąpielisk aż do momentu, gdy stan zdrowia ulegnie poprawie. Niezbędne jest tu bieżące kontrolowanie stanu swoich stóp. Szybkie rozpoznanie jest kluczem do skutecznego leczenia.

ZALECENIA PODOLOGA
W celu uniknięcia powstawania odcisków, modzeli oraz pękających pięt zaleca się ich manualne usuwanie co 6-8 tygodni. Bardzo pomocne może okazać się stosowanie opatrunków ochronnych, ortoz odciążających, korygujących dobranych odpowiednio do tkanki.
W gabinecie podologicznym w celu usunięcia brodawek stosuje się odpowiedni preparat, może to być kwas mrówkowy, rezorcyna lub azotan srebra. Podczas wizyty zakłądany jest również odpowiedni opatrunek ochronny.
PIELĘGNACJA DOMOWA
Pielęgnacja domowa hiperkeratoz polega na nawilżaniu skóry stóp preparatami z zawartością mocznika do 15 %. Preparaty z zawartością witaminy A i E wykazują działanie ochronne, nawilżające i antyoksydacyjne. Nie zaleca się stosowania skarpet złuszczających, jako, że złuszczają one nie tylko podeszwę stóp, lecz także skórę powierzchni grzbietowej oraz mocno wysuszają paznokcie. Niewskazane jest również używanie tarek, pumeksów i omegi – ruch tarcia otwiera łuski skórne, prowokując ucieczkę wody i zmniejszenie nawilżenia. Podczas używania omegi istnieje duże ryzyko skaleczenia.
W przypadku brodawki – nierozsiewanie wirusa z wcześniejszego ogniska choroby. Niezbędne będzie tu także sprawdzenie, czy infekcja występuje u pozostałych członków rodziny.