Co to jest “pot”?
POT jest wydzieliną gruczołów potowych. Składnikami potu są : 98% woda, sól, tłuszcze, mocznik, kwas moczowy, amoniak, kwas mlekowy, węglowodany i związki mineralne (potas, wapń, żelazo, magnez). Pot dorosłego człowieka ma odczyn kwaśny, a jego pH zawiera się w przedziale 4,5 – 6. Zapach potu zależy głównie od spożywanych przez nas pokarmów, warunków klimatycznych, czynników hormonalnych oraz współistniejących schorzeń.
Pocenie to proces stały, podczas spoczynku i komfortu cieplnego organizm wydziela niewielkie ilości potu to tzw. „ niewidoczne” pocenie. Zwiększenie pocenia się występuje po zadziałaniu bodźców cieplnych – to tak zwane pocenie „cieplne” i bodźca emocjonalnego to tak zwane pocenie „emocjonalne”. Pot wydziela się z organizmu przez gruczoły potowe za pomocą porów potowych, które znajdują się w obrębie całej skóry a najwięcej jest ich w skórze dłoni i stóp.
Stres oraz coraz szybsze tempo naszego życia, wysokie temperatury i niewłaściwa dieta a także uwarunkowania genetyczne to wszystko ma wpływ na odczucie dyskomfortu, a nasze ciało zaczyna się przegrzewać. Pocenie się jest niezbędne dla prawidłowego działania systemu termoregulacji czyli utrzymania równowagi cieplnej naszego organizmu, często zdarza się, że mechanizm ten ulega zaburzeniom i wtedy mamy do czynienia z nadpotliwością. Gdy ciepłota naszego organizmu wzrasta to system nerwowy wyzwala gruczoły potowe aby ochłodzić nasze ciało.
Najbardziej znana nadmierna nadpotliwość to hiperhydroza.
W tej nadpotliwośći nerwy, które odpowiadają za sygnalizację gruczołów potowych stają się bardzo aktywne, nawet jeśli nie zostały pobudzone przez wysiłek bądź wzrost temperatury. Ta nadpotliwość obejmuje dłonie i stopy. Skóra nadpotliwa jest koloru żółtego a czasem przybiera nawet barw czerwono – brązowych. W pogrubiałym naskórku często powstają małe otworki, które wskazują na wtórną infekcję bakteryjną.
Rozróżniamy dwa rodzaje nadpotliwości:
Hiperhidrosis – nadmierna potliwość:
- zaburzenia metabolizmu,
- zaburzenia hormonalne,
- okres dojrzewania,
- zaburzenia emocjonalne,
- higiena osobista,
- czynniki termiczne,
- dieta,
- używki,
- wysiłek fizyczny.
Nadpotliwość z nieprzyjemnym zapachem:
- powstaje podczas rozkładu zrogowaciałych tkanek, lipidów a także elementów organicznych potu,
- zwiększone ryzyko występowania grzybicy oraz brodawek
Do dnia dzisiejszego nie znamy medycznej przyczyny nadmiernej nadpotliwości. Może mieć charakter dziedziczny.
Gdy w naszym organizmie mamy stan chorobowy najczęściej jest on przyczyną nadpotliwości wtórnej.
Jest to rzadki typ nadpotliwości i występuje na całym ciele. Do wzmożonego pocenia może przyczynić się wiele czynników :
- cukrzyca,
- menopauza,
- problemy z tarczycą,
- niektóre rodzaje nowotworów ,
- atak serca,
- zaburzenia układu nerwowego,
- infekcje.
Świeży pot jest praktycznie bez zapachu i po upływie czasu bakterie, które znajdują się na skórze metabolizują go, co skutkuje nieprzyjemnym zapachem.
Brak odpowiedniej higieny ciała najczęściej jest powodem oskarżeń o nieprzyjemny zapach potu. Choć to nie jedyny czynnik, który ma na to wpływ ma on ogromne znaczenie tak samo jak dieta, hormony, przyjmowanie leków, stres, palenie papierosów a także kolor skóry. Różnymi sposobami możemy starać się zminimalizować woń naszego potu np. zmieniając styl naszego życia, sposób jedzenia, używając odpowiednich kosmetyków i stosując odpowiednią higienę, która utrzyma właściwe pH skóry.
Woń potu mężczyzn i kobiet różni się od siebie.
Pot damski ma w składzie dużo związków siarki, które przez bakterie przetwarzane są na tiole, które przypominają zapachem cebule i grejfruta. Natomiast pot męski w składzie ma więcej kwasów tłuszczowych, które bakterie zamieniają w woń psującego się sera. Często zdarza się, że pot zaczyna zmieniać swoją woń i mieć bardzo specyficzne nuty zapachowe co może być ostrzeżeniem, że w naszym organizmie zaczyna rozwijać się choroba lub ta, która już występuje jest nieodpowiednio leczona.
Pot przybiera nierzadko zapach :
- moczu –co może być przyczyną niewydolności nerek i ich schorzenia
- acetonu lub fermentujących owoców – cukrzyca
- nieświeżego piwa – gruźlica
- świeżej wątróbki lub zgnilizny – zaburzenia pracy wątroby
Niektóre choroby wrodzone takie jak fenyloketonuria zdiagnozowana po urodzeniu, czyli genetyczne niedobory niektórych enzymów, które mają wpływ na przemianę materii są powodem obecności w pocie nieprawidłowych produktów przemiany materii co przypomina zapach myszy. U osób z schizofrenią zapach potu może zmienić się na silnie octowy także u osób z zaburzeniami tarczycy jest on bardzo intensywny. Tak więc jeśli dbamy o odpowiednią higienę, używamy odpowiednich kosmetyków a przykry zapach dalej się utrzymuje i nie znika skontrolujmy czy z naszym zdrowiem wszystko jest w porządku.
Do zmiany zapachu naszego potu duży wpływ ma jedzenie, które spożywamy szczególnie takie produkty jak:
- produkty bogate w tłuszcze
- produkty bogate w cukry proste
- ostre przyprawy
- cebula, por, czosnek
- brokuły, brukselka, kalafior a także szparagi.
Aby niwelować przykry zapach potu kluczową rolę odgrywać będzie prawidłowa higiena osobista. Po umyciu pamiętać musimy o dokładnym osuszeniu przestrzeni międzypalcowych co zapobiegnie maceracji naskórka i dodatkowych zakażeń bakteryjnych a także grzybiczych. Naszym sprzymierzeńcem będą preparaty z dodatkiem koloidów srebra, miedzi, glinu, potasu a także boru.
Preparaty do pielęgnacji podczas nadpotliwości powinny mieć w składzie substancje, które będą hamować rozwój bakterii, które są przyczyną brzydkiego zapachu. Podczas kąpieli można stosować zioła np. napar z szałwii, rozmarynu, olejek z drzewa herbacianego, olejek z sosny górskiej, kory wierzby, wszystkie te surowce działają odświeżająco, ściągająco a także co najważniejsze przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie. W codziennej higienie i pielęgnacji powinny znaleźć się dezodorant i antyperspirant. Nie zahamują one wydzielanie potu natomiast dzięki zawartych w nich związkach bakteriostatycznych zniwelują nieprzyjemny zapach.
Częstym powodem pocenia się stóp jest wybór nieodpowiednich skarpet a także obuwia. Nadmierna potliwość może być spowodowana sztucznymi materiałami, z których są one wyprodukowane. Buty i skarpety z sztucznych materiałów zatrzymują pot i nie przepuszczają powietrza a co za tym idzie – nieprzyjemny zapach. Warto więc wybierać naturalne materiały jak bawełna, skóra, które będą pozwalały stopom swobodnie oddychać.
Jeśli nadmiernie się pocimy, mimo odpowiedniej higieny codziennej, odpowiedniej pielęgnacji, odpowiednich butów i naturalnych materiałów to warto wybrać się do lekarza, który nas przebada. Nierzadko nadmierna potliwość jest skutkiem chorób takich jak gruźlica, chłoniak a także problemy z tarczycą.
W leczeniu nadpotliwości stóp wysoką skutecznością cechuje się terapia jonoforezą wodną, która ma za zadanie zredukować ilość wydzielanego potu za pomocą prądu stałego.
